صندوق سرمایه گذاری چیست؟ و انواع آن کدام است؟

سرمایه‌گذاری مستقیم و غیر مستقیم چیست و چه تفاوت‌هایی دارند؟

در سرمایه‌گذاری مستقیم، سرمایه‌گذار مستقیماً وارد بازار می‌شود و به خرید و فروش سهم می‌پردازد. این کار نیازمند داشتن دانش و تجربه کافی و البته صرف زمان برای بررسی بازار است.

صندوق‌ها تیم‌های تخصصی دارند که مرتباً‌ بازار را پایش کرده و سهام سودآور را شناسایی می‌کنند. سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها از انواع سرمایه‌گذاری‌های غیرمستقیم است. صندوق‌های سرمایه گذاری، با وجوهی که از طرف سرمایه‌گذاران در اختیار دارند، سبد‌های متنوعی را تشکیل داده و در ازای آن از سرمایه‌گذاران کارمزد دریافت می‌کنند.

 مزایا و معایب صندوق‌های سرمایه‌گذاری چیست؟

• سرمایه گذاری آسان

یکی از مزایای مهم صندوق‌های سرمایه‌گذاری، این است که سرمایه‌گذار وقت و انرژی خاصی برای افزایش سرمایه صرف نمی‌کند. تنها کاری که سرمایه‌گذار باید انجام دهد، این است که صندوق سرمایه گذاری مناسب را انتخاب کرده و به آن مراجعه کند و کارهای مربوط به آن را انجام دهد. ادامه کارهای مرتبط با سرمایه‌گذاری توسط صندوق انجام می‌شود و نیازی به پیگیری و تحلیل بازار توسط سرمایه‌گذار نیست. 

• قابلیت نقدشوندگی مناسب

هر سرمایه‌ای که داشته باشید، در نهایت شاید بخواهید آن را نقد و به پول تبدیل کنید. حال سؤال اینجاست که آیا هر زمان که اراده کنیم، می‌توانیم سرمایه خود را نقد کنیم؟ سهولت و سرعت تبدیل سرمایه به پول، یکی از مهم‌ترین عوامل در انتخاب سرمایه‌گذاری است.بازار بورس و سهام نیز که معمولاً معامله در آن انجام می‌شود، همواره قابلیت نقدشوندگی ندارد.

برای مثال، گاهی ممکن است یک سهم به دلایلی تا مدتی بسته شود یا اینکه در صف فروش گرفتار شود و نتوان سهام آن را نقد کرد. از سال ۱۳۸۶ به بعد، سرمایه‌گذاران می‌توانند در صندوق‌ها سرمایه‌گذاری کرده و به این ترتیب، دغدغه‌ای برای نقد کردن سهام خود نخواهند داشت. ضامن نقدشوندگی این اطمینان خاطر را ایجاد می‌کند.

• کاهش ریسک

بر اساس قوانین سازمان بورس و اوراق بهادار، صندوق‌ها باید سبد متنوعی از دارایی‌های نقدی و اوراق بهادار تشکیل دهند. برخی از این دارایی‌ها، مثل سپرده‌های بانکی و اوراق مشارکت، دارای درآمد ثابتی هستند و به همین دلیل ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهند. بدین ترتیب، ریسک سرمایه‌گذاری شخصی به مقدار قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند.

 صندوق سرمایه گذاری قابل معامله یا ETF چیست؟

یکی دیگر از انواع دسته‌بندی صندوق‌های سرمایه‌گذاری، دسته‌بندی این صندوق‌ها بر اساس شیوه خرید و فروش آن‌ها است. صندوق‌های سرمایه‌گذاری بر این اساس به دو دسته صندوق‌های قابل معامله (ETF) و صندوق‌هایی که بر اساس صدور و ابطال معامله می‌شوند، تقسیم می شوند.

واحدهای صندوق‌های سرمایه گذاری قابل معامله (ETF) مانند سهام شرکت‌ها در سامانه معاملات آنلاین کارگزاری مانند کارگزاری پویان، قابل‌خرید و فروش هستند. صندوق‌های قابله معامله(ETF) مانند دیگر صندوق‌ها نقدشوندگی بالایی دارند. این صندوق‌ها، بسته به نوع فعالیت و سرمایه‌گذاری دارایی‌ها، سرمایه خود را در انواع اوراق و کالاهای سرمایه‌ای قرار می‌دهند.

 انواع صندوق سرمایه‌گذاری کدامند و چه مزایایی دارند؟

۱) صندوق درآمد ثابت

 در این صندوق‌ها، حداقل ۷۰ تا ۹۰ درصد از دارایی‌ها باید در اوراق مشارکت، سپرده بانکی و سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری شود. باقیمانده دارایی‌های صندوق نیز بنا به تصمیم مدیر صندوق و تا سقف ۱۰ درصد در بورس سرمایه‌گذاری می‌شود. با توجه به درصد بالای سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت، این صندوق‌ها ریسک پایینی دارند و مناسب افرادی هستند که ریسک‌پذیری پایین‌تری دارند. برخی صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، معمولاً یک حداقل سود تضمین شده دارند و در فواصل زمانی مشخص، مثلاً سه ماه یک بار، آن را به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌کنند.

بسیاری از این صندوق ها نیز به صورت روزشمار سود پرداخت می کنند. سرمایه‌گذار به راحتی می‌تواند به این صندوق‌ها مراجعه کرده و سرمایه خود را نقد کند. اغلب صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، بخشی به نام ضامن دارند که معمولاً یک نهاد مالی معتبر بوده و نقطه اطمینانی برای سرمایه‌گذاران است. سود صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، معمولاً‌ ۳ تا ۴ درصد بیشتر از سود بانکی است. در جدول زیر چند نماد از صندوق های  قابل معامله (ETF) درآمد ثابت که عملکرد خوبی داشته اند به عنوان مثال نمایش داده شده است.

۲)  صندوق سرمایه گذاری چیست؟ | چگونه در این صندوق ها سرمایه گذاری کنیم؟

حداقل ۷۰ درصد از دارایی‌های صندوق سرمایه گذاری در سهام در سهام سرمایه‌گذاری می‌شود. ۳۰ درصد باقیمانده دارایی‌ها نیز با صلاح‌دید مدیر صندوق، در اوراق مشارکت، سهام، بانک و سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌شود. در نتیجه، ریسک این صندوق‌ها نسبت به صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت بیشتر است و سود تضمین شده ندارند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام بیشتر مناسب افرادی است که قصد سرمایه‌گذاری در بورس را دارند، اما زمان یا دانش زیادی برای این کار ندارند. تعداد زیادی از این صندوق‌ها نیز ضامن نقدشوندگی دارند.

۳) صندوق سرمایه گذاری مختلط

در صندوق سرمایه گذاری مختلط، حداکثر ۶۰ درصد از دارایی در سهام و حداقل ۴۰ درصد از آن در اوراق با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌شود. ریسک این نوع صندوق، چیزی بین صندوق با درآمد ثابت و صندوق سرمایه‌گذاری در سهام است. بسیاری از این صندوق‌ها دارای ضامن نقدشوندگی هستند، اما تضمینی برای حداقل سود ندارند.

۴) صندوق سرمایه گذاری سپرده کالایی

طلا به‌عنوان کالای ارزشمند سرمایه‌ای، همواره مورد توجه سرمایه‌گذاران بوده است؛ اما مشکلاتی مانند نگه‌داری و حفظ آن، سرمایه‌گذاری را برای افراد دشوار می‌کند.صندوق سرمایه گذاری طلا، نوعی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری است که دارایی آن به جای انواع اوراق بهادار، صرف سرمایه‌گذاری در طلا و سکه می‌شود تا با خرید گواهی‌های کالایی، نگرانی سرمایه‌گذار بابت حفاظت از دارایی فیزیکی از بین رود. متناسب با افزایش یا کاهش قیمت طلا در بازار، ارزش کل دارایی و هر واحد سرمایه‌گذاری این صندوق نیز تغییر می‌کند. بنابراین در صندوق طلا، سرمایه‌گذاران می‌توانند از اختلاف قیمت خرید و فروش خود سود کسب کنند.

۵) صندوق‌ سرمایه گذاری زمین و ساختمان

مسکن همواره یکی از جذاب‌ترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری است؛ اما با توجه به قیمت‌های موجود، سرمایه‌گذاری در این بازار نیازمند مبالغ بسیار زیادی است. صندوق‌های سرمایه‌گذاری زمین و ساختمان صندوق‌هایی هستند که سرمایه‌های کوچک افراد را جهت انجام پروژه‌های ساختمانی و ساخت‌وساز جذب می‌کنند. با این کار، افراد با سرمایه‌های خرد نیز می‌توانند در پروژه‌های عظیم و درآمدزا سهیم شوند.

۶) صندوق سرمایه گذاری پروژه

صندوق‌های سرمایه‌گذاری پروژه که جزء جدیدترین انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری محسوب می‌شوند، به جذب منابع مالی سرمایه‌گذاران برای انجام پروژه‌های صنعتی، معدنی، نفت و پتروشیمی می‌پردازند. هدف از این کار جمع‌آوری سرمایه برای انجام پروژه‌های قابل توجیه است.

۷) صندوق سرمایه گذاری جسورانه

این صندوق‌ها برای حمایت از ایده‌ها و کسب‌وکارهای نوآورانه به وجود آمده‌اند و افراد می‌توانند با سرمایه گذاری آن‌ها، به رویای تعدادی کارآفرین تحقق بخشند. «گوگل»، «آمازون»، «دیجی کالا» و «اسنپ» از نمونه پروژه‌های موفق در سطح جهانی هستند که با این نوع سرمایه‌گذاری‌ها رشد کرده‌اند. البته که تعداد پروژه‌هایی که با شکست مواجه می‌شوند، قطعاً بیشتر است اما نمونه‌های موفق به‌قدری سودآور هستند که زیان بقیه را جبران می‌کنند.

۸) صندوق سرمایه گذاری شاخصی

دارایی‌های این صندوق‌ها به نحوی تخصیص داده می‌شوند که بازدهی برابر شاخصی خاص داشته باشند. برای مثال اگر بخواهید با شاخص کل بورس پیش بروید و به آن نزدیک باشید، صندوق مورد نظر سهام شرکت‌هایی که بیشترین تاثیرگذاری را بر شاخص کل دارند، خریداری می‌کند.

البته این صندوق‌ها فقط مختص شاخص‌های بورس نیست و شما می‌توانید مطابق شاخص صنایع پیش بروید  که در این صورت بایستی صندوق های بخشی خریداری شوند. صندوق های بخشی در صنایع مختلفی مانند پتروشیمی، فلزات و خودرو فعال هستند که جدول زیر نشان می دهد صندوق های فلزی عملکرد بهتری از صنعت خود داشتند.

۱۰) صندوق اهرمی

صندوق های اهرمی از نوع سهامی است با این تفاوت که از دو نوع واحد برای سرمایه گذاری ایجاد میشود. صندوق‌های اهرمی به افرادی که قصد دارند با پذیرش ریسک بیشتر وارد بازار سهام شوند این امکان را می دهد که با بهره گیری از بسیاری از مزایای صندوق های سرمایه گذاری اعم مدیریت حرفه ای پرتفوی  و نقد شوندگی بالا، از ابزار اهرم نیز برخوردار شوند.

صندوق های اهرمی دو نوع واحد برای سرمایه گذاری دارند که برای دو گروه از سرمایه گذاران با دو هدف و رویکرد متفاوت است. یک دسته واحد های عادی و یک دسته واحد های ممتاز است.

• واحد های عادی

واحد های عادی مخصوص سرمایه گذارانیست که قصد پذیرش ریسک بالا ندارند و انتظار یک بازدهی محدود ولی مطمئن را دارند. این واحد ها به صورت صدور و ابطال انجام میشوند.

• واحد‌های ممتاز

در مقابل واحد های ممتاز مناسب افراد جسور و ریسک پذیر است که قصد استفاده از اهرم برای سرمایه گذاری دارند و انتظار بازدهی بالایی از سرمایه گذاری خود دارند. واحد های ممتاز به صورت قابل معامله  در بورس هستند و از طریق سامانه های آنلاین کارگزاری با جستجوی نماد مورد نظر قابل داد و ستد هستند.

اهرم در بازارهای مالی چیست، بهترین صندوق اهرمی کدام است؟

۱۱) صندوق تضمین اصل سرمایه

صندوق تضمین اصل سرمایه از دو نوع واحد تشکیل شده است. واحد‌های عادی واحد‌هایی هستند که اصل سرمایه‌ی آن‌ها تضمین شده است و واحد‌های ممتاز واحد‌هایی هستند به صورت قابل معامله یا ETF  در بازار سرمایه معامله می‌شوند. واحد‌های ممتاز در صورت رشد ارزش روز دارایی‌های صندوق تضمین اصل سرمایه، علاوه بر سود خود، از سود واحد‌های عادی کارمزد دریافت می‌کنند. کارمزد جبران اصل سرمایه برای واحد‌های ممتاز به صورت پلکانی محاسبه می‌شود.