بازار توافقی فرابورس یکی از اجزای حیاتی نظام مالی ایران است که نقش مهمی در توسعه اقتصاد کشور و نظام مالی دارد. این بازار یک فرصت برای معامله سهام شرکت‌هایی که در بورس اوراق بهادار پذیرفته نشده یا لغو شده‌اند، ارائه می‌دهد. در این مقاله، به تفصیل به ساختار، عملکرد، و تأثیرات بازار توافقی فرابورس در ایران پرداخته خواهد شد.
بازار توافقی فرابورس در ایران چیست ؟
بازار توافقی فرابورس در ایران، یکی از اجزای مهم نظام مالی کشور است که به عنوان یک بازار فرعی فعالیت می‌کند. در این بازار، معاملات سهام شرکت‌هایی که در بورس اوراق بهادار پذیرفته نشده یا لغو شده‌اند، بر اساس توافق طرفین معامله انجام می‌شود. این بازار به شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران امکان معامله سهام بدون نیاز به ورود به بازار اصلی بورس را می‌دهد.
شرکت‌ها و افراد حقیقی در این بازار می‌توانند سهام خود را بفروشند یا خریداری کنند. بازار توافقی به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد تا سهام خود را به صورت بلوکی و با حجم‌های بزرگ معامله کنند. همچنین، افراد حقیقی نیز می‌توانند از این بازار برای فروش یا خرید سهام استفاده کنند.
برای ورود به بازار توافقی فرابورس، شرایطی مانند درخواست به یکی از کارگزاری‌های بورس، انتخاب حسابرس از بین حسابرسان مورد اعتماد سازمان، و پرداخت تمام مبلغ اسمی سهم مورد نیاز است. مشتریان بازار توافقی باید اقرارنامه و بیانیه پذیرش ریسک را تأیید و امضا کنند.
بازار توافقی فرابورس در ایران به عنوان یکی از اجزای حیاتی نظام مالی کشور نقش مهمی در توسعه نظام مالی و سرمایه‌گذاری دارد. این بازار با ایجاد فرصت‌های معاملاتی جدید و بهبود وضعیت شرکت‌هایی که در بازار اوراق بهادار پذیرفته نشده یا لغو شده‌اند، به توسعه اقتصاد کشور کمک می‌کند.
ساختار بازار توافقی فرابورس چگونه است؟
ساختار بازار توافقی فرابورس در ایران به شرح زیر است:
- کارگزاران: در بازار توافقی فرابورس، کارگزاران نقش اساسی را ایفا می‌کنند. افراد و شرکت‌ها برای ورود به این بازار باید از طریق یک کارگزار معتبر درخواست خود را ثبت کنند. کارگزاران واسطه بین فروشندگان و خریداران هستند و به ایجاد تطابق بین سفارش‌های معامله‌گران کمک می‌کنند.
- حسابرسان: حسابرسان نقش مهمی در بازار توافقی دارند. شرکت‌های معامله‌گر ملزم به انتخاب یک حسابرس از بین حسابرسان مورد اعتماد سازمان هستند. حسابرسان با مشاهده و تأیید صحت اطلاعات مالی شرکت‌ها به افزایش اعتماد و شفافیت در بازار کمک می‌کنند.
- معامله‌گران: معامله‌گران شامل شرکت‌ها و افراد حقیقی هستند که تمایل دارند در این بازار سهام خرید و فروش کنند. آن‌ها معاملات خود را از طریق کارگزاران انجام می‌دهند.
- قوانین و مقررات: بازار توافقی فرابورس تحت نظر سازمان‌ها و ارگان‌های مالی مربوط به نظام مالی ایران عمل می‌کند. قوانین و مقررات خاصی برای ورود به این بازار و انجام معاملات در آن وجود دارد که معامله‌گران ملزم به رعایت آن‌ها هستند.
- اقرارنامه و بیانیه پذیرش ریسک: معامله‌گران در بازار باید اقرارنامه و بیانیه پذیرش ریسک را تأیید و امضا کنند. این اسناد به منظور اطلاع‌رسانی به معامله‌گران درباره ریسک‌های معاملاتی و حقوق و وظایف آن‌ها استفاده می‌شود.
ساختار بازار توافقی فرابورس در ایران با ترکیب این عناصر، امکان معامله سهام شرکت‌ها را بر اساس توافق طرفین فراهم می‌کند و به توسعه نظام مالی کشور کمک می‌کند.
نحوه عملکرد بازار توافقی فرابورس
عملکرد بازار توافقی فرابورس در ایران به صورت زیر است:
- نوع معاملات: در بازار توافقی فرابورس، معاملات به صورت بلوکی و عمده انجام می‌شوند. این به این معناست که معامله‌ها به صورت گروهی و با حجم‌های بزرگ انجام می‌شوند. به این ترتیب، چندین سهم یا واحد سهام به عنوان یک بلوک معامله می‌شوند. این سیستم به معامله‌گران حق انجام معاملات با حجم بزرگ را می‌دهد.
- استفاده از اعتبار زمانی: معامله‌گران در این بازار از اعتبار زمانی استفاده می‌کنند. این به معنای این است که معامله‌گران می‌توانند برای یک بازه زمانی خاص سفارش معامله دهند و اجازه داده می‌شود که ترتیب معامله در طول آن بازه زمانی انجام شود. این امکان به معامله‌گران این اجازه را می‌دهد که بهترین زمان برای انجام معاملات خود را انتخاب کنند.
- امکان سفارش فروش سهام خرد: در بازار توافقی فرابورس، امکان سفارش فروش سهام خرد نیز وجود دارد. این به معنای این است که معامله‌گران می‌توانند سهام‌های کمترین حجم را بفروشند. اما باید توجه داشت که امکان خرید سهام خرد در این بازار وجود ندارد و تنها تأمین‌کننده نقدینگی با حداقل سهام خرد از میان سهامداران حقوقی بالای یک درصد یا بازارگردان می‌تواند سهام خرد از این بازار خریداری کند.
به این ترتیب، بازار توافقی فرابورس امکانات معاملاتی متنوعی را به معامله‌گران ارائه می‌دهد و اجازه معامله با حجم‌های مختلف را می‌دهد.
هدف از ایجاد بازار
هدف اصلی ایجاد بازار توافقی فرابورس در ایران به نظم‌بخشی و بهبود وضعیت شرکت‌های متعدد ثبت شده به موجب حکم ماده ۳۶ قانون احکام دائمی کمک می‌کند. این بازار توسط تعیین شرایط و مقررات خاصی که با آن هماهنگ شده است، سعی در توسعه و بهبود وضعیت این شرکت‌ها دارد. به عبارت ساده‌تر، هدف اصلی این بازار فرابورس در ایران بهبود شرایط شرکت‌هایی است که در بازار اوراق بهادار پذیرفته نشده یا لغو شده‌اند. این بهبود شامل مقررات مخصوص و ایجاد فرصت‌های معاملاتی جدید در این بازار می‌شود. همچنین، با توسعه بازار توافقی، فرصت‌های سرمایه‌گذاری جدیدی به افراد و شرکت‌ها ارائه می‌شود و این به توسعه اقتصاد کشور کمک می‌کند.
مشارکت‌کنندگان در بازار
تمامی افراد حقیقی و حقوقی ایرانی می‌توانند در بازار توافقی فرابورس شرکت کنند. این شامل شرکت‌ها، اشخاص حقیقی، و سایر واحدهای مالی می‌شود.
بازار سرمایه گذاری حرفه ای
بازار سرمایه گذاری حرفه ای، یک نوع دیگر از انواع بازارها در بازار سرمایه است که در آن سهام شرکت‌های پروژه، صندوق‌های جسورانه و صندوق‌های خصوصی عرضه می‌شوند. شرکت‌هایی که برای شروع پروژه های اقتصادی جدید، به تامین مالی نیاز دارند، پروژه خود را در قالب گزارش توجیهی به سازمان بورس می دهند. پس از تایید سازمان، شرکت مادر اقدام به افزایش سرمایه از محل صرف سهام با سلب حق تقدم از سهامداران فعلی خود می کند و سهام حاصل از افزایش سرمایه را در بورس عرضه می‌کند. لزومی ندارد که شرکت اصلی حتما بورسی باشد. جهت پذیرش این نوع شرکت‌ها در بازار باید شرط هایی در زمان، اندازه و پیشرفت پروژه احراز شود.
تشکیل بازار سرمایه حرفه‌ای یکی از ابزارهای مناسب جهت تامین مالی است که توام با رشد تولید ناخالص داخلی است. همچنین باعث عمق بخشی به بازار شده و سرمایه گذاران می توانند پرتفوی متنوع تری داشته باشند که بخشی از آن دارای ریسک بیشتری است. شرکت سوخت سبز زاگرس اولین شرکتی بود که در مهرماه حق تقدم آن پذیره نویسی شد و اکنون با نماد شگستر مانند سایر نمادها خرید و فروش می شود. تنها تفاوتی که وجود دارد، لزوم تایید قرارداد بیانیه ریسک سهام شرکت پروژه قبل از معامله آن است.
نتیجه‌گیری
بازار توافقی فرابورس در ایران یکی از عناصر اصلی نظام مالی کشور است که نقش مهمی در توسعه و نظم‌بخشی به بازار سرمایه دارد. با توجه به مقررات و ساختار خاص بازار، این بازار دارای پتانسیل‌های بسیاری برای توسعه و بهبود است و می‌تواند به بهبود نظام مالی و اقتصاد کشور ایران کمک کند.
