با گسترش روزافزون فعالیت‌های مالی و اقتصادی، دنیای سرمایه‌گذاری نیز به دنبال ارائه ابزارهای متنوعتر و پیشرفته‌تر برای سرمایه‌گذاران است. در این میان، معاملات آتی به عنوان یکی از ابزارهای حیاتی در بازارهای مالی به ویژه بورس کالا، جایگاه مهمی به خود اختصاص داده‌اند.
قراردادهای آتی، نه تنها برای حرفه‌ایان بلکه برای سرمایه‌گذاران علاقه‌مند به دنیای معاملات مشتقه، امکانات فراوانی را فراهم کرده‌اند. این ابزارها از تنوع ویژه خود، امکان معامله در محصولات مختلف از جمله کالاهای کشاورزی گرفته تا فلزات گرانبها، به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهند تا با توجه به شرایط بازار و پیش‌بینی‌های مختلف، استراتژی‌های متنوعی را اجرا کنند.
در این مقاله، به بررسی چگونگی عملکرد و مزایای معاملات آتی خواهیم پرداخت. از تعریف این ابزار مشتقه گرفته تا بررسی ویژگی‌ها و مزایا، شما را با دنیای معاملات آتی آشنا خواهیم ساخت.
بازار آتی چیست؟
بازار آتی یک نقطه تجمع مالی است که به منظور انجام قراردادهای آتی استاندارد فعالیت میکند. در این بازار، قراردادها با توافق‌نامه‌های قانونی مشخص و محدود در مورد حد و مرز انجام معامله منعقد می‌شوند. هنگامی که طرفین تصمیم به خرید یا فروش یک کالای اقتصادی در آینده با یک قیمت معین می‌گیرند، این قراردادها به وجود می‌آیند.
در این نوع تعهدات، کالای موضوع قرارداد آینده باید به موازات با استاندارد کیفیت و کمیت مشخص شده در قرارداد باشد، همچنین زمان و مکان تحویل نیز باید به صورت دقیق مشخص شده باشد. در اینجا، تنها متغیر مهم معاملات آتی قیمت است که در مرحله معامله مشخص خواهد شد.
معاملات آتی در واقع به عنوان یک وسیله برای مدیریت و پوشش ریسک سرمایه‌گذاری شناخته می‌شوند. این ابزار معمولاً در بازار کالاها مورد استفاده قرار می‌گیرد و با ایجاد یک محیط استاندارد برای معاملات، امکان تسهیل تبادلات را بهبود ساخته است.
استفاده از معاملات آینده میتواند به عنوان یک راهکار جذب نقدینگی مورد توجه قرار گیرد، و با حضور معامله‌گران و بازارسازان در بازار آتی، چرخه بورس به منظور جذب سرمایه به بهترین شکل تکمیل می‌شود. این روش، به عنوان یک ابزار مهم در مدیریت ریسک و فراهم کردن فرصت‌های سرمایه‌گذاری شناخته می‌شود.
قرارداد آتی کالا چیست؟
در زبان اقتصادی، قراردادهای آتی به عنوان یک توافق استراتژیک دوجانبه بین خریدار و فروشنده به شمار می‌روند که در آن اطلاعات دقیقی از مقدار، کیفیت و قیمت یک کالا در زمان و مکان خاصی به توافق رسیده است. به عبارت ساده، این نوع تعهدات به این معناست که امروزه می‌خواهیم یک کالا را خریداری کنیم، اما تصمیم به دریافت آن در لحظه حال نمی‌گیریم. به جای اینکه کالا را فوراً تحویل بگیریم، قصد داریم تا مدت زمانی در آینده مشخص، کالا را دریافت و مبلغ معین را پرداخت کنیم. این نوع توافقات به عنوان قراردادهای آتی شناخته می‌شوند.
در این نوع قرارداد، هر دو طرف به تعهد تحویل کالا و پرداخت مبلغ تعیین شده در یک تاریخ آینده متعهد می‌شوند و به منظور تضمین اجرای تعهدات، موظف به قراردادن مبلغی در اختیار یک شخص امین (بورس کالا) می‌باشند.
مهم است بدانیم که قراردادهای آتی یک بعد دوجانبه دارند. این به این معناست که می‌توانیم حتی بدون داشتن موجودی کالا، همین الان آن را با مشخصات دقیقی به فروش برسانیم و در آینده (پس از مدت زمان مشخص) آن را با قیمت معین تحویل دهیم و مبلغ آن را دریافت کنیم. این نوع ترتیبات به ویژه برای افرادی که تمایل به کنترل ریسک خود دارند، مانند کشاورزان و تولیدکنندگان مواد غذایی، بسیار مناسب است.
چرا بازار آتی یکی از پرطرفدارین بازارها در دنیا است؟
بازار آتی به عنوان یکی از پرجذاب‌ترین بازارها در دنیا شناخته می‌شود، زیرا این بازار منافع خریداران و فروشندگان کالا را تضمین کرده و به نوسان‌گیران فرصت‌های سودآوری را فراهم می‌آورد. فعالان این بازار را می‌توان به سه دسته زیر تقسیم کرد:
خریداران کالا
این گروه افراد، به دنبال کالایی خاص (مانند زعفران، پسته، نقره و …) در آینده هستند و امروز با قیمت مشخص، آن را در بازار آتی پیش‌خرید می‌کنند. این تصمیم، امکان اطمینان از تأمین نیازهای آینده را فراهم میکند.
فروشندگان کالا
این گروه افراد، در آینده قصد دارند کالای خود (مثل زعفران، زیره، طلا و …) را به بازار عرضه کنند. امروز نیز میتوانند با یک قیمت مشخص، برای ماه یا دوره زمانی خاصی در آینده پیش‌فروش انجام دهند. این استراتژی به آن‌ها امکان مدیریت بهتر تقاضا و تأمین را میدهد.
نوسان گیرها
این افراد، بدون نیاز به خرید و فروش فیزیکی اصل کالا، با پیش‌بینی دقیق درباره روند قیمت کالاها، به دنبال کسب سود از تغییرات بازار هستند. فعالیت‌های نوسان‌گیران حرفه‌ای به بازار آتی انرژی مثبتی می‌آورد و به این افراد امکان کسب سودهای بزرگ را با ریسک کمتر میدهد.
مزایا و معایب قراردادهای آتی
مزایا:
پوشش ریسک: قراردادهای آتی به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهند تا ریسک ناشی از نوسانات و تغییرات قیمت را به صورت موثر کاهش یا حذف کنند. این ابزار به عنوان یک ابزار پوشش در مقابل مخاطرات اقتصادی و مالی عمل میکند.
وجود اهرم در معاملات: قراردادهای آتی امکان استفاده از اهرم را به سرمایه‌گذاران می‌دهند، که باعث می‌شود بتوانند با سرمایه‌ای کمتر، مقدار بیشتری از کالاها را معامله کنند. این اهرم در گسترش فعالیت‌های معاملاتی تاثیرگذار است.
دوطرفه بودن بازار: در بازار آتی، معامله‌گران هم از افزایش و هم از کاهش قیمت‌ها سود می‌کنند. این امکان به سرمایه‌گذاران این امکان را میدهد که در هر شرایطی از بازار بهره‌مند شوند.
معایب:
بسته بودن نماد معاملاتی: یکی از مشکلات اساسی قراردادهای آتی، بسته بودن نماد معاملاتی در زمان سررسید است. این موضوع ممکن است باعث محدودیت‌ها و مشکلاتی برای سرمایه‌گذاران شود.
اهرمی بودن بازار: اگرچه استفاده از اهرم میتواند سودآور باشد، اما به همراه خود ریسک‌های افزایش یافته و در مواجهه با شرایط بازاری ناپیش‌بینی ممکن است مشکلات جدی ایجاد کند.
تاثیر نوسانات: قراردادهای آتی بیشترین تاثیر را در مواجهه با نوسانات بازارها دارند. اگرچه میتواند جذابیت زیادی برای سرمایه‌گذاران داشته باشد، اما همچنین خطرات قابل توجهی نیز دارد.
پیچیدگی معاملات: معاملات در بازار آتی به دلیل پیچیدگی موارد قانونی و فنی ممکن است برای برخی سرمایه‌گذاران دشوار باشد و نیاز به تخصص و دانش تخصصی دارد.
تاثیرات ناشی از بحران‌ها: بحران‌ها و وضعیت‌های ناپیش‌بینی میتوانند به شدت تاثیرگذار بر عملکرد قراردادهای آتی باشند و خطرات زیادی را برای سرمایه‌گذاران ایجاد کنند.
ویژگی های بازار آتی چیست؟
بازار آتی با ویژگی‌ها و منافع منحصر به فرد خود، استقبال چشمگیری از فعالان این بازار داشته و امکان کسب سود کلان برای آنان را فراهم میکند. از جمله ویژگی‌ها و منافعی که بازار آتی را از سایر بازارها متمایز می‌کنند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
معافیت مالیاتی: حضور در بازار آتی، افراد را از بعضی بخش‌های مالیاتی معاف میکند، که این امر به عنوان یک مزیت مهم محسوب می‌شود.
تخصیص سود بانکی به مشتریان: این بازار امکان تخصیص سود بانکی به مبلغ موجود در حساب مشتری را فراهم میکند، که این امر از جذابیت‌های آن به شمار می‌رود.
برداشت یک‌روزه موجودی: فعالان بازار آتی میتوانند به راحتی و در هر زمانی، موجودی حساب خود را برداشت کنند، که این ویژگی یک امکان حیاتی در این بازار است.
کارمزدهای پایین: هزینه‌های مرتبط با معاملات در بازار آتی بسیار پایین است که این امر برای مشارکت‌کنندگان یک مزیت مهم به حساب می‌آید.
خرید و فروش نامحدود در هر روز معاملاتی: این بازار امکان خرید و فروش بدون محدودیت در هر روز معاملاتی را فراهم میکند، که این امکان برای معامله‌گران یک فرصت بی‌نظیر است.
واریز روزانه سود و زیان: فعالان بازار آتی هر روز میتوانند سود و زیان خود را به حساب خود واریز کنند، که این امکان انعطاف و کنترل بیشتر بر روی موقعیت‌های مالی را فراهم می‌سازد.
ویژگی های قرارداد آتی
قراردادهای آتی، که یکی از ابزارهای اصلی در بازارهای مالی است، دارای ویژگی‌های مهمی است که به شرح زیر می‌باشند:
دارایی پایه: کالایی که قرارداد آتی بر مبنای آن تشکیل می‌گرد و اساس تعیین قیمت سررسید های مختلف آتی میباشد.
اندازه قرارداد: حداقل حجمی که توسط سازمان بورس تعیین میگردد و معامله گران میتوانند مضارب صحیحی از این مقدار را معامله کنند
وجه تضمین اولیه : درصدی از ارزش قرار داد است که به منظور اجرای معامله قرار داده می‌شود و توسط بورس کالا تعیین و بنا به قیمت سررسید ها تغییر میکند
تاریخ سررسید: موعد تحویل کالا یا تسویه نقدی معاملات میباشد که در ابتدای شکل گیری سررسید توسط بورس کالا تعیین میگردد
قیمت تسویه روزانه : قیمت تسویه روزانه ی سررسید ها میانگین وزنی معاملات نیم ساعت پایانی است
حجم: تعداد موقعیت های معامله شده در یک قرارداد آتی که نشان‌دهنده تعداد معاملات در هر سررسید است.
ارزش معاملات: ارزش کل معاملات انجام گرفته بر اساس قیمت و تعداد معاملات انجام شده می باشد که یکی از فاکتورهای بررسی از نگاه میزان گردش مالی در هر سررسید می باشد.
حد نوسان قیمت روزانه: حداکثر تغییر قیمت مجاز در یک روز، که به تنظیم وضعیت بازار کمک میکند.
جریمه: مقداری که برای تخلفات یا عدم اجرای تعهدات در قراردادهای آتی تعیین شده و به عنوان جریمه اخذ می‌شود.
این ویژگی‌ها، اساساً جهت افزایش شفافیت و کنترل معاملات در بازارهای مالی طراحی شده‌اند و نقش بسیار مهمی در تشکیل و اداره معاملات آتی دارند.
اهرم مالی بازار آتی چیست و چرا این اهرم برای معامله‌گران جذاب است؟
در بازار آتی، اهرم مالی به معنای استفاده از مقدار کمی از سرمایه برای انجام معاملات با حجم بزرگتر است. معامله گران بورس به دنبال این فرصت هستند که با سرمایه محدود، بتوانند مقدار بیشتری از معاملات را انجام دهند و از نوسانات بازار بهره‌مند شوند.
اهمیت این اهرم برای معامله گران از آنجاست که این امکان را فراهم میکند تا با سرمایه کم، حجم بزرگی از معاملات را انجام دهند و از تغییرات بازار بهره‌مند شوند، به ویژه برای افراد با هوش مالی بالا که توانایی تحلیل بازار را دارند.
همچنین، لازم به ذکر است که استفاده احتیاطی از اهرم مالی ضروری است. باید با دقت و با درک کامل از ریسک‌های ارتباطی با اهرم، اقدام به سرمایه‌گذاری شود تا از مزایا بهره‌مند شویم. استفاده نادرست از اهرم ممکن است به زیان‌های قابل توجه منجر شود، بنابراین دانش کامل و آگاهی از شرایط بازار ضروری است.
دوطرفه بودن بازار آتی به چه معناست
دوطرفه بودن بازار آتی به این معناست که در این بازار، معامله‌گران قادرند هم در شرایط صعودی و هم در شرایط نزولی از تغییرات قیمت بهره‌مند شوند. در بازار نقدی، معامله‌گران برای کسب سود به افزایش قیمت‌ها وابسته هستند؛ اما در بازار آتی، این ارتباط تنها به جهت افزایش قیمت‌ها محدود نمی‌شود.
در معاملات آتی، معامله‌گران میتوانند از نزول قیمت‌ها بهره‌مند شده و سود کسب کنند. به عبارت دیگر، معامله‌گران در این بازار میتوانند با خرید در قیمت پایین و فروش در قیمت بالا در شرایط صعودی، و همچنین با پیش‌فروش در قیمت بالا و خرید در قیمت پایین در شرایط نزولی، سودآوری داشته باشند.
این ویژگی دوطرفه بازار آتی امکان تنوع بیشتر در استراتژی‌های معاملاتی را فراهم میکند و به معامله‌گران اجازه میدهد تا با توجه به تحلیل دقیق بازار، در هر شرایطی سود کسب کنند. به این ترتیب، افراد میتوانند با استفاده از حرکت‌های مختلف قیمت، به بهره‌وری بیشتر در معاملات آتی دست یابند.
انواع قردادهای آتی
در قراردادهای آتی، ما تفاوت‌هایی در موارد معامله مشاهده می‌کنیم که به انواع مختلفی از این قراردادها منجر می‌شود. دو نوع اصلی قرارداد آتی عبارتند از:
قرارداد آتی در مورد کالاهای فیزیکی:
در این نوع قرارداد، تنها کالاهای فیزیکی مورد معامله قرار می‌گیرند. معاملات آتی روی کالاهایی از قبیل طلا، شمش طلا، زعفران و سایر محصولات مشابه صورت می‌پذیرفت. در ایران، قراردادآتی کالای فیزیکی با معامله سکه تمام بهار آزادی آغاز شده و با محصولاتی همچون طلا، نقره، زعفران، پسته و شمش طلا ادامه پیدا کرده است.
قرارداد آتی سهام و شاخص:
قرارداد آتی سهام، یک توافق است که در آن فروشنده متعهد می‌شود در تاریخ مشخصی در آینده تعداد مشخصی از سهام را با قیمت تعیین شده به خریدار تحویل دهد. این توافق امکان فراهم‌کردن معاملات برنامه‌ریزی شده در آینده را فراهم میکند و به سرمایه‌گذاران این امکان را میدهد تا قیمت و تعهدات خود را در یک زمان معین حفظ کنند. این ابزار مالی به سرمایه‌گذاران این امکان را میدهد تا در مورد جهت حرکت قیمت سهام در آینده پیش‌بینی کرده و از این تحلیل در اتخاذ تصمیمات معاملاتی خود بهره‌مند شوند.
محصولات مورد معامله در بازار آتی چیست؟
ابزارهای مشتقه، ازجمله قراردادهای آتی، ابزارهایی هستند که قیمت و ارزش آن‌ها از یک دارایی اصلی، به اصطلاح “دارایی پایه”، مشتق می‌شود. در بازارهای کالایی جهان، دارایی‌های متنوعی از جمله محصولات کشاورزی، انواع فلزات، مشتقات نفتی، و سایر محصولات به‌عنوان دارایی‌های پایه برای قراردادهای آتی در نظر گرفته می‌شوند. در حال حاضر، در بورس کالای ایران، محصولاتی چون طلا، نقره، زعفران، پسته و شمش طلا به‌عنوان موارد قابل معامله در قراردادهای آتی شناخته می‌شوند.
از این طرف ، توسعه بسترهای لازم میتواند در آینده منجر به معامله محصولات دیگر در بازار آتی گردد. اما ارائه شرایط دقیق و تایید شده توسط بورس برای دارایی‌هایی که می‌خواهند در قراردادها جای بگیرند، امری اساسی است. این اقدام به دلیل تفاوت‌های کمی و کیفی در شرایط ممکن است در معاملات بازار موردنظر تاثیرگذار باشد.
قراردهای آتی در سهام و صندوق ها
قراردادهای آتی در سهام و صندوق‌ها بخش های مهم در بازار سرمایه محسوب می‌شوند. این تعهدات مالی، امکان خرید و فروش اوراق بهادار در آینده را با یک قیمت مشخص فراهم می‌کنند. این اوراق بهادار میتوانند شاخص‌های بازار یا سهام شرکت‌ها باشند.
در قراردادهای آتی سهام، فروشنده تعهد دارد تا در تاریخ سررسید مشخص، تعدادی از سهام یا واحدهای شاخص را به خریدار تحویل دهد، در حالی که خریدار نیز تعهد دارد که در تاریخ معین مبلغی را به فروشنده پرداخت کند. این نوع قراردادها به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهند که بدون تملک فیزیکی اوراق بهادار، از تغییرات قیمت‌ها بهره‌مند شوند و از ریسک مستقیم اوراق بهادار دوری کنند.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیز به عنوان یک راهکار موثر برای سرمایه‌گذاری بدون نیاز به تخصص تحلیل شناخته می‌شوند. این صندوق‌ها با جمع‌آوری سرمایه از سرمایه‌گذاران مختلف، توسط تحلیل‌گران و متخصصان مالی مدیریت می‌شوند تا بهینه‌ترین سرمایه‌گذاری را در بازار سرمایه انجام دهند و درآمد آن را به سرمایه‌گذاران خود توزیع کنند.
نمادهای معاملاتی در بازار آتی
نمادهای معاملاتی در بازار آتی نشان‌دهنده جزئیات مهمی از قراردادهای آتی هستند. این نمادها با دقت توسط بورس تعیین می‌شوند و در تابلو معاملات به نمایش در می‌آیند. هر نماد معاملاتی شامل اطلاعاتی مانند نام کالا، ماه و سال سررسید قرارداد است. تاریخ سررسید، به صورت استاندارد برای هر کالا تعیین می‌شود و تنها برای سررسیدهای خاص امکان معامله وجود دارد.
برای مثال، نماد معاملاتی SAFTR03 نمایانگر قرارداد آتی زعفران تحویل تیرماه ۱۴۰۳ است. در این نماد، SAF نمایانگر کالای زعفران است، TR به نمایانگر تیر ماه اشاره دارد، و ۰۳ نشان‌دهنده سال ۱۴۰۳ میباشد. این نمادها با اخذ تأیید هیئت پذیرش به تدریج در بازار حاضر می‌شوند و توسط سرمایه‌گذاران برای شناسایی و معامله از آن‌ها استفاده می‌شود.
تاریخچه قرارداد آتی در ایران
قرارداد آتی در ایران، ریشه‌هایی در دوران‌های گذشته دارد. نوعی از معاملات به نام “معامله سلف” یا “سلفه” از قرن‌های پیش در این سرزمین و دیگر نقاط جهان اسلامی شناخته می‌شد.
در معامله سلف، خریدار و فروشنده توافق می‌کنند که در آینده، کالا را مبادله کنند، اما هزینه آن در زمان فعلی، در لحظه عقد قرارداد پرداخت می‌شود. این نوع معامله با قراردادهای آتی فعلی تفاوت‌هایی دارد.
ابتدایی‌ترین قراردادهای آتی در دنیا به خرید و فروش گندم در شیکاگو در سال ۱۸۴۸ بازمی‌گردد، که نشان‌دهنده ایجاد بازارهای آتی بود. در ایران، این نوع معاملات با شروع دهه ۱۳۸۰، یعنی آغاز دوره جدید بورس کالای ایران، وارد بازار شد و طی سال‌ها توسعه یافت.
اولین قرارداد آتی در ایران که به شکل فعلی و سازمان‌یافته اجرا شد، در تاریخ ۵ آذر ۱۳۸۷ برای معامله سکه تمام بهار آزادی در بورس کالای ایران انجام شد. این گام مهم نشان‌دهنده گسترش و توسعه استفاده از قراردادهای آتی در ایران بود و از آن پس، این نوع معاملات در بازارهای مالی این کشور به رشد و توسعه ادامه داده است.
نحوه ورود به بازارهای آتی
بازارهای آتی به شما این امکان را می‌دهند که به سادگی و با گام‌های مشخص وارد فعالیت‌های مالی شوید. برای دریافت کد گیری آتی، ابتدا لازم است از لینک زیر ثبت‌نام کنید:
https://pouyan.ebgo.ir/StockCode
در صورت داشتن کد بورسی از قبل، نیازی به افتتاح حساب جدید ندارید. در غیر این صورت، می‌توانید با مراجعه به یکی از بانک‌های ملت یا سامان و ارائه معرفی‌نامه، حساب خود را افتتاح نمایید. در صورتی که از سایت برای دریافت معرفی‌نامه بهره‌مند نشدید، این امکان از طریق کمک یک کارگزاری نیز ممکن است.این کارگزاری میتواند کارگزاری پویان باشد زیرا خدمات کاملی برای شما ارائه میدهد
خدمات ویژه ارائه شده به مشتریان آتی کارگزاری پویان شامل :
+مشاوره تلفنی و حضوری تخصصی همه روزه با هماهنگی قبلی
+آموزش ۰ تا ۱۰۰ بازار آتی به همراه استراتژی های سودده
+امتیاز ویژه مشتریان کارگزاری
+بررسی روزانه بازار در لایو معاملاتی
+ارائه الگوریتم پیش بینی بازار طلا به صورت رایگان
پس از انجام ثبت‌نام از لینک مذکور و افتتاح حساب، با تکمیل فرم‌های مرتبط با مدارک و اطلاعات شخصی، مراحل برای شروع فعالیت‌های مالی در بازارهای آتی را طی کنید.
مراحل شروع معاملات در بورس آتی کالا
پس از دریافت کد معاملاتی از کارگزاری، اکنون می‌توانید وارد دنیای معاملات در بازار آتی بورس کالا شوید. در ادامه به باقی مراحل میپردازیم.
- شارژ حساب
ابتدا، باید همانند هر حساب کاربری دیگری، حساب خود را شارژ کنید. در این مرحله، چرا که نیازی به واریز مبلغ به حساب کارگزاری ندارید، می‌توانید از درگاه واریز صرف‌نظر کنید. اینجا باید حسابی که به بهره‌گیری از بازار آتی بورس می‌آید، را شارژ کنید. برای این کار، از روش‌های آنلاین پرداخت یا مراجعه حضوری به بانک استفاده کنید.
پس از انجام این مرحله، به سامانه معاملات آتی وارد شده و از بخش “مدیریت مالی”، حساب خود را به‌روزرسانی کنید تا از موفقیت شارژ حساب اطمینان حاصل کنید.
- انجام معامله
بعد از شارژ حساب، برای ورود به بازار آتی، ابتدا باید به دنبال نماد مورد نظر بگردید. لیست نمادهای معاملاتی در بازار آتی را می‌توانید در وب‌سایت بورس کالا (cdn.ime.co.ir) بیابید. در حال حاضر، محصولاتی چون زعفران، صندوق طلا، نقره، و شمش طلای خام در این بازار قابل معامله هستند، و اطلاعات مربوط به نمادها در وب‌سایت بورس کالا در دسترس است.
پس از انتخاب نماد، به بخش دیده‌بان در سیستم معاملاتی مراجعه و نماد مد نظر را جستجو کنید. در این مرحله، اطلاعاتی چون اندازه هر قرارداد و تاریخ تحویل نمایش داده می‌شود. به عنوان مثال، اندازه هر قرارداد زعفران برابر با ۱۰۰ گرم زعفران است.
در بازار آتی، قیمت تسویه به معنای قیمت نهایی در بازار سهام محسوب می‌شود، که متوسط قیمت معاملات در ۳۰ دقیقه آخرین جلسه معاملاتی را نشان میدهد. اگرچه در صورتی که حجم معاملات در این بازه زمانی از ۲۰% حجم کل معاملات کمتر باشد، معیار تسویه به میانگین قیمت در یک ساعت آخرین جلسه معاملاتی تغییر پیدا میکند. حتی اگر در یک ساعت آخرین هم حجم معاملات از ۲۰% حجم کل معاملات کمتر باشد، قیمت تسویه به میانگین قیمت در کل روز تبدیل خواهد شد.
در این بازار، امکان مشارکت به عنوان خریدار یا فروشنده وجود دارد. هنگام انجام معامله، به دقت زمان سررسید قرارداد را مشخص کنید. در صورت رسیدن زمان سررسید، فرم تحویل کالا ارائه می‌شود. سازمان بورس این اجازه را میدهد که در صورت عدم تمایل به تحویل کالا، مشتری میتواند آن را در گواهی سپرده به فروش برساند. در صورت عدم توانایی در فروش، مشتری ملزم به دریافت کالا از انبار بورس خواهد بود.
- بررسی وضعیت حساب
برای ایجاد یک سفارش در بازار آتی، لازم است که سرمایه‌گذار حساب خود را به میزان مشخصی شارژ نماید. این مبلغ تضمین برای انجام معامله، پرداخت مابقی مبلغ و تحویل کالا است و به عنوان تعهد مالی مشتری برخورد میکند. این مبلغ در حساب سرمایه‌گذار مسدود می‌شود.
پس از شارژ حساب و انجام معامله، سه وضعیت مختلف در حساب پدید می‌آید. لطفاً به یاد داشته باشید که به‌روزرسانی حساب‌ها به صورت دوره‌ای هر نیم ساعت و تسویه حساب‌ها در این بازار به صورت روزانه اجرا می‌شود. در پایان هر روز، سه وضعیت “نرمال”، “در معرض خطر” و “مارجین کال” در حساب کاربر تشکیل می‌شود.
- وضعیت نرمال در بازار آتی: وقتی که موجودی حساب مشتری برابر یا بیشتر از میزان وجه تضمین اولیه باشد، حساب در وضعیت نرمال است.
- وضعیت مارجین کال در بازار آتی: این وضعیت رخ میدهد که موجودی حساب مشتری بعد از به‌روزرسانی کمتر از ۷۰ درصد وجه تضمین اولیه باشد. در این حالت، حداکثر زیان معاملاتی تا ۳۰ درصد وجه تضمین اولیه محدود است. مشتری میتواند تا روز معاملاتی بعد زیان خود را جبران کند، در غیر این صورت حساب توسط کارگزاری بسته می‌شود.
- وضعیت در معرض خطر در بازار آتی: این وضعیت رخ میدهد زمانی که حساب مشتری کمتر از حالت نرمال و بیشتر از حالت مارجین کال باشد. در این حالت، مشتری ملزم است تا روز بعد وضعیت حساب خود را به حالت نرمال بازگرداند.
محاسبه ارزش قرارداد در بازار آتی
برای محاسبه ارزش قرارداد در بازار آتی، سرمایه‌گذاران باید قیمت معامله را در اندازه قرارداد و تعداد قرارداد ضرب کنند. برای توضیح این موضوع، به مثال زیر توجه فرمایید:
تصور کنید یک نفر یک قرارداد خرید آتی زعفران با قیمت ۸۰۰۰۰ هزار تومان تهیه کرده است. ارزش این قرارداد با استفاده از روش زیر قابل محاسبه است. (اندازه قرارداد در زعفران ۱۰۰ است)
۱ * ۸۰۰۰۰ * ۱۰۰ = ۸۰۰۰۰۰۰
بنابراین، ارزش قرارداد آن فرد برابر با ۸ میلیون تومان میباشد. همچنین، برای محاسبه کارمزد معامله، باید این مبلغ را در ضریب کارمزد معین شده (۰.۰۰۰۶۸) ضرب کنیم.
برداشت وجه
در قرارداد آتی، امکان برداشت وجه مستقیماً از حساب عملیاتی فراهم نمی‌باشد. اگر نیاز به برداشت وجه دارید، لازم است تقاضای خود را به کارگزاری خود اطلاع داده و این درخواست را از طریق کارگزار ارسال نمایید. پس از ارسال درخواست، بورس کالا مبلغ مورد درخواست را از حساب عملیاتی شما به حساب پشتیبان منتقل کرده و سپس شما می‌توانید مبلغ مورد نظر را از حساب بانکی موردنظر خود دریافت نمایید.
اگر تمایل به ارسال درخواست برداشت وجه دارید، این عملیات را حداکثر تا ۱۵ دقیقه پس از پایان جلسه معاملاتی انجام دهید، تا وجه مورد نظر تا ساعت ۱۰ صبح روز کاری بعد به حساب شخصی شما منتقل شود. اطلاعات جزئی وضعیت درخواست برداشت وجه را می‌توانید از بخش “وضعیت” در سامانه معاملاتی پیگیری نمایید. در صورتی که انتقال وجه به حساب شما انجام نشده باشد، دلیل مرتبط با این امر را در بخش “گزارش درخواست برداشت وجه” مشاهده کنید.
نتیجه گیری
در این مقاله، سعی کردیم تا به دنیای پویای معاملات آتی نگاهی داشته باشیم و ویژگی‌ها و مزایا، همچنین معایب این بازار را به شکلی جامع مورد بررسی قرار دهیم. قراردادهای آتی، به عنوان ابزاری نوین در بازار مالی، فرصت‌های فراوانی را برای معامله‌گران حرفه‌ای و سرمایه‌گذاران با تجربه کم فراهم می‌آورند.
آموخته‌هایی که از ویژگی‌ها و اصول قراردادهای آتی به دست آوردیم، نشان میدهد که این بازار توانسته است با معافیت از مالیات، کارمزد کمتر و سایر امکانات، جلب توجه سرمایه‌گذاران را به خود اختصاص دهد. به نظر می‌رسد با درک بیشتر این بازار و بهره‌مندی از ویژگی‌های آن، سرمایه‌گذاران قادر به افزایش بازدهی و بهره‌وری در معاملات خود باشند. به امید موفقیت و سودآوری برای تمامی افرادی که به دنبال ورود به این بازار هستند.
