سهم ارزش افزوده و اشتغال بازار مسکن
سهم ارزش افزوده مسکن از کل ارزش افزوده کشور در ابتدای دهه ۸۰ حدود ۵ درصد بوده است که پس از یک دوره رشد سهم مسکن از کل رشد اقتصادی در سال ۱۳۸۸ به بیشترین میزان خود یعنی ۷ درصد رسید و پس از روند کاهشی این نسبت تا سال ۱۳۹۵ ادامه داشته است و در این سال به ۳ درصد رسیده است.
به لحاظ اشتغال نیز حدود ۱۳ درصد از کل اشتغال کل کشور مربوط به بخش مسکن میباشد. طبق آمار منتشر شده در مرکز آمار و وزارت مسکن و شهرسازی، مسکن رتبه اول را در زمینه اشتغال زایی داشته و مشاخل ساختمانی علاوه بر دارا بودن خصیصه‌هایی همچون قرار گرفتن در بخش انتهایی زنجیره و تولید و ارتباط نزدیکی با سایر بخش‌های اقتصادی دارند، دارای اشتغال زایی بالایی بوده و امروز رشد و توسعه بسیاری داشته‌اند.
ارزش افزوده بخش مسکن از اوایل دهه ۹۰ تا سال ۱۳۹۷ همواره بالاتر از رشد اقتصادی (بدون نفت) بوده است. در ابتدای دهه ۹۰ رشد و رونق بخش حقیقی مسکن بواسطه شکل گیری طرح ملی مسکن مهر بسیار محسوس بوده است.
طبق محاسبات محقق ارزش بازار مسکن در سال ۱۳۸۵ و قبل از اجرایی شدن طرح های مسکن حدود ۵۰۰ میلیارد دلار بوده است. اما با ایجاد طرح‌ها و تحرک بخش حقیقی مسکن این عدد به بیش از ۱۰۰۰ میلیارد دلار در سال ۱۴۰۰ رسید. طبق برآوردهای صورت گرفته این عدد در افق ۱۴۰۵ میتواند به حدود ۱۵۰۰ میلیارد دلار برسد.
بر اساس جدیدترین اطلاعات موجود سهم هزینه مسکن از کل هزینه زندگی فرد معمولی در کشور به بیش از ۴۰ درصد رسیده است. در همه سالهای مورد بررسی روند این نسبت صعودی بوده است که نشان از کاهش درآمد حقیقی خانوار و رشد قیمت مسکن در برابر رشد درآمد بوده است. این نسبت در حالت میانه حدود ۳۰ درصد میباشد و البته در دهه ۸۰ و تا حدودی در اوایل دهه ۹۰ مقیاس نزدیک به نرمال بود که در سالهای اخیر با رشد قیمت مسکن و تورم و همچنین شوک به درآمد خانوار به حدود ۴۰ درصد رسید.
همانطور که در نمودار زیر مشخص است تورم بخش مسکن عمدتا بیشتر از تورم سطح عمومی قیمتها بوده است. دلیل این موضوع نیز کمبود در سمت عرضه بوده که موجب رشد اضافه تر تورم مسکن نسبت به تورم عمومی میباشد.
اما در مواردی مانند دوران مسکن مهر شاهد کاهش تورم مسکن نسبت به تورم عمومی بودیم که بیانگر همین موضوع است.
برآورد قیمت بازار مسکن
برآورد قیمت بازار مسکن در تهران با توجه به میانگین قیمت دلاری سنوات قبل محاسبه گردیده است. میانگین نرخ تورم در سال گذشته ۵۰ درصد بوده است. نرخ تورم از فروردین سال جاری که به نزدیکی ۱۱۷ درصد رسیده بود اکنون به ۷۵ درصد رسیده است. میانگین نرخ تورم نیز بدلیل افزایش تورم از انتهای سال گذشته و بالا بودن آن در ابتدای سال همچنان بالاتر از سال گذشته میباشد.
همچنین نرخ دلاری مسکن در ماه شهریور به بیش از ۱۶۰۰ دلار رسیده است که در طول دوره مورد بررسی بی سابقه بوده است.
نمودار زیر نمودار تورم نقطه ای مسکن در شهر تهران است که به خوبی نقاط عطف را نشان می دهد.
ا
نرخ حقیقی بازار مسکن
نرخ حقیقی مسکن به تعدیل قیمت اسمی مسکن با تورم عمومی اطلاق میشود. در ابتدای سال ۱۳۹۶ نرخ حقیقی مسکن ۴ میلیون تومان بوده است و طی یک روند افزایشی تا اواسط سال ۱۳۹۹ به ۱۰ میلیون تومان رسید اما پس از آن روند کاهشی در طی سال ۱۴۰۰ در پی ثبات بازار ارز تا ۸ میلیون تومان هم رسید. در انتهای سال ۱۴۰۱ نیز یک دوره افزایش در نرخ مسکن اتفاق افتاد اما مجدد در شش ماهه سال جاری نرخ حقیقی مسکن تعدیل گردید و به ۱۰.۵ میلیون تومان رسیده است.
